ریتالین اعتیادآور است؟ / مصرف خودسرانه آن چه بلایی سرتان میآورد؟
تاریخ انتشار: ۲ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۱۱۵۴۲
آفتابنیوز :
دکتر امین ماهورام با اشاره به اینکه ریتالین دارویی از گروه داروهای محرک است، اظهار کرد: نامگذاری این گروه دارویی به این دلیل است که در سیستم عصبی مرکزی بدن باعث افزایش فعالیت و به دنبال آن، اثرات آنها پدیدار میشود.
وی با بیان اینکه ریتالین یک نام تجاری است و نام علمی ماده شیمیایی موجود در ریتالین متیل فنیدیت است، به خانوادههایی که کودک بیش فعال یا مبتلا به نقص توجه و تمرکز دارند، توصیه کرد: هم عدم مصرف این دارو در صورت لزوم و هم مصرف خودسرانه آن بدون تجویز پزشک، پایهگذار مشکلاتی بعدی برای افراد است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با بیان اینکه از جمله اثرات درمانی ریتالین بر بدن میتوان به اختلال بیشفعالی و نقص توجه اشاره کرد، گفت: اختلالات خواب، اختلالات خلقی و اختلال کنترل تکانه و مشکلاتی در توجه و تمرکز از جمله موارد تجویز این دارو توسط پزشک است.
وی خاطرنشان کرد: مغز انسان برای اینکه بتواند بر روی فعالیتی که با آن مواجه است تمرکز کند، نیازمند گروهی از مواد شیمیایی و فرآیندهای مغزی است؛ بنابراین کمبود یا نقص هر کدام از این پیش زمینهها میتواند باعث اختلال در توجه و تمرکز فرد شود.
ماهورام با تاکید بر اینکه فردی که با مشکل در توجه و تمرکز روبهرو است ممکن است دچار مشکلاتی در خلق (افسرگی یا شیدایی)، اضطراب زیاد، وسواس فکری یا اختلالات دیگر باشد، ادامه داد: گروهی از افراد هم در توجه و تمرکز مشکل دارند و همزمان دچار اختلالی به نام بیش فعالی یا نقص توجه هستند.
وی با اشاره به اینکه تشخیص اینکه چه چیزی باعث ایجاد مشکل در توجه و تمرکز شده است با روانپزشک است، خاطرنشان کرد: روانپزشک پس از اخذ شرح حال کامل از خود فرد یا اطرافیانش، میتواند علت مشکل در توجه و تمرکز را شناسایی کند.
او ادامه داد: ممکن است روانپزشک طی بررسیها متوجه شود علت مشکل در توجه و تمرکز فرد، اختلال بیش فعالی و یا نقص توجه است، در این صورت استفاده از ریتالین میتواند یکی از گزینههای درمانی باشد.
وی با بیان اینکه ریتالین، درمان مشکل توجه و تمرکز در مواردی است که علت مشکل، اختلال بیش فعالی و نقص باشد، گفت: به طور مثال فردی را در نظر بگیرید که بهدلیل اضطراب زیاد، قادر به تمرکز کردن نیست، این تجربهای است که احتمالا بسیاری از ما با آن مواجه بوده یا هستیم، در زمانی که فرد اضطراب زیادی را تجربه میکند یکی از فرآیندهای مغزی دخیل در تمرکز دچار مشکل میشود و فرد تمرکز خود را از دست میدهد؛ چیزی که در این مرحله میتواند به فرد در حفظ تمرکز کمک کند، کاهش اضطراب از طریق انواع روشهای درمان اضطراب است. چنانچه این فرد برای بهبود تمرکز خود اقدام به مصرف قرص ریتالین کند همانند رانندهای عمل کرده که برای حرکت کردن خودرویی با لاستیک پنچر، بنزین بیشتری به درون باک خودرو میریزد، طبیعی است که نباید انتظار داشته باشیم این خودرو حرکت کند، فرد مضطرب (یا فردی با هر اختلال دیگری بجز بیشفعالی و نقص توجه) با مصرف ریتالین همچون همان راننده عمل کرده است.
این روانپزشک با اشاره به اینکه ریتالین با توجه به مکانیسم اثر خود، تنها برای افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی ونقص توجه موثر است، ادامه داد: ریتالین در سایر مواردی که باعث مشکل در توجه و تمرکز میشوند کمکی نخواهد کرد.
وی در پاسخ به این سوال که مصرف خودسرانه ریتالین، چه ضررهایی دارد؟ گفت: ریتالین مثل هر ماده دیگری که وارد بدن میشود آثاری بر بدن میگذارد، اول اینکه در گروهی از بیماریها ریتالین منع مصرف دارد، پس نمیتوان اصولا آن را برای عدهای تجویز کرد، زیرا خطراتی جدی را متوجه سلامت میکند ضمن اینکه عوارض عمومی ریتالین میتواند برای افراد دردسرساز شود.
وی اضافه کرد: عوارضی مثل اختلال در خواب، اختلال در اشتها، تحریک پذیری، مشکلات گوارشی و عوارض قلبی یا عروقی از دیگر مشکلاتی است که مصرف خودسرانه ریتالین ایجاد میکند.
وابستگی افراد به مصرف یا همان اعتیاد به دارو از دیگر مشکلات مصرف ریتالین است که دکتر ماهورم به آن اشاره کرد و افزود: با توجه به مکانیسم اثر ریتالین، یکی از اثرات دیگری که این دارو در بدن ایجاد میکند احساس سرخوشی اولیه به دنبال مصرف است، این احساس سرخوشی ناشی از افزایش ناگهانی سطح دوپامین در مغز است.
وی گفت: هنگامی که افراد بدون داشتن اختلال بیش فعالی یا نقص توجه اقدام به مصرف ریتالین میکنند مغز خود را در معرض مادهای غیر ضروری قرار میدهند که نه تنها به بهبود توجه و تمرکز در آنها کمکی نمیکند، بلکه آنها را زمینهساز اعتیاد به آن ماده میکند.
وی خاطرنشان کرد: اعتیاد به ریتالین به معنی افزایش تدریجی مصرف آن در طول روز تا جایی است که برای بدن کاملا زیانآور شده و حتی میتواند منجر به مرگ فرد شود؛ بنابراین تفاوت زیادی بین مصرف کنترل شده و تحت نظر پزشک با مصرف خودسرانه ریتالین وجود دارد.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با انتقاد از اینکه برخی خانوادهها تجویز علمی ریتالین را مترادف اعتیاد به این دارو میدانند، تاکید کرد: این دارو هم مثل سایر داروها آثار مثبتی دارد که مصرف نظارت شده آن در بهبود تمرکز و عملکرد تحصیلی و رفتاری کودکان اثرات مثبتی خواهد داشت.
او به خانوادههایی که کودک بیش فعال یا مبتلا به نقص توجه و تمرکز دارند، توصیه کرد: هم عدم مصرف این دارو در صورت لزوم و هم مصرف خودسرانه آن بدون تجویز پزشک، پایهگذار مشکلاتی بعدی برای افراد است.
وی خاطرنشان کرد: به صورت خلاصه میتوان گفت که مشکل در توجه و تمرکز موضوعی جدی در زندگی افراد است که خصوصا در بعضی از مراحل زندگی مثل دوران مدرسه و دانشگاه اهمیتی دوچندان دارد، هنگامی که فردی دچار مشکل در تمرکز میشود لازم است از متخصصان این حوزه، یعنی روانپزشکان کمک بگیرد.
ماهورام ادامه داد: روانپزشک پس از انجام بررسیها، علت مشکل در تمرکز را یافته و اقدام به درمان آن میکند، اگر علت، اختلال بیش فعالی یا نقص توجه باشد ممکن است برای درمان از ریتالین استفاده کند، چون این استفاده الزام علمی داشته و تحت نظر متخصص است جای نگرانی چندانی از بابت اعتیاد به ریتالین وجود ندارد و فرد از اثرات مثبتی که این دارو بر توجه و تمرکزش خواهد داشت، سود خواهد برد؛ به شکلی که میتواند مسیر زندگی فرد را متحول کند و اگر علت مشکل در تمرکز، مسایل دیگری باشد، روانپزشک اقدام به درمان آنها خواهد کرد و در این حالت نیازی به ریتالین نیست و مصرف خودسرانه ریتالین نه تنها کمکی به بهبود توجه و تمرکز نمیکند، بلکه فرد را درگیر عوارض آن و همچنین اعتیاد به آن خواهد کرد.
بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، وی در پایان، تاکید کرد: بهترین اقدام در هنگام مواجهه با مشکلات مربوط به توجه و تمرکز در خود یا فرزندمان، مراجعه به روانپزشک و عمل به توصیههاست.
بهداشتنیوز
منبع: آفتاب
کلیدواژه: ریتالین روانپزشک مشکل در توجه و تمرکز اختلال بیش فعالی مصرف خودسرانه علت مشکل نقص توجه برای افراد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۱۱۵۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بلای وحشتناکی که یک قرص به ظاهر ساده بر سرتان میآورد
اگر عادت به مصرف داروهایی دارید، که پزشک آنها را تجویز نکرده و دلیل انتخابتان توصیهای دیگران است، باید بدانید که بروز علائم بیماری در همه افراد یکسان نیست و داروها هم پاسخگویی یکسان برای همه ندارند.
همشهری آنلاین در گزارشی نوشت: حذف ارز ترجیحی داروها، قیمت داروی بدون و نسخه یعنی OTCها را هم افزایش داده چون پوشش بیمهای ندارند. بهنظر میرسد که این افزایش قیمت تا حدودی افزایش بیرویه مصرف داروهای بدون نسخه را کنترل کرده باشد. این نکته را دکتر سیدعلی فاطمی، نایبرئیس سابق انجمن داروسازان ایران عنوان میکند. بهگفته این کارشناس حوزه دارو، مسکنها و داروهای سرفه بیشترین مصرف را بهعنوان داروهای OTC دارند. البته میزان مصرف این داروها در ایران و جهان تقریبا یکسان است و واقعی شدن قیمت این داروها پس از اصلاح سیاستهای ارزی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ما را همرتبه بقیه کشورها از نظر میزان مصرف قرار داده است.
عوارض حاد و مزمن
فاطمی با اشاره به فرهنگ خرید دارو بدون ردوبدل شدن اطلاعات بیمار عنوان میکند: برای فروش دارو به بیمار یا هر فرد مراجعهکننده باید شرح حال کامل و مشکل به دکتر داروخانه ارائه شود، اما خرید داروهای بدون نسخه در داروخانههای کشور در حالی انجام میشود که هیچ شرحی درباره بیماری و داروی مورد نیاز بیماران رد و بدل نمیشود. این فرهنگ تقریبا بین مردم جا افتاده و آنها هم نیازی به ارائه این توضیحات نمیبییند و مستقیما دارو را مطالبه میکنند. داروساز هم براساس ضوابطی که وجود دارد، این داروها را عرضه میکند.
او با تاکید بر این که داروهای OTC بهمعنای صددرصد بیخطر نیستند، ادامه میدهد: این داروها میتوانند عوارض حاد و مزمن هم داشته باشند. عوارض حاد آنهایی هستند که مصرفکننده بلافاصله بعد از خوردن دارو با آن مواجه میشود و در عوارض مزمن هم فرد ممکن است سالها بعد با مشکلات ناشی از مصرف این داروها مواجه شود. بهعنوان مثال اگر کسی مشکلات کلیوی داشته باشد، با مصرف آنها بهتدریج دچار نارسایی میشود.
مصرف آسیبزای ۴ استامینوفن
فاطمی با اشاره به مصرف بالای استامینوفن در کشور بیان میکند: این دارو را مردم بهعنوان یک داروی بیضرر یا کمضرر میشناسند اما عوارض این دارو هم درصورت مصرف بی رویه قابل توجه است. اگر بیمار ۴ استامینوفن ۵۰۰ میلیگرمی در روز استفاده کند دچار مسمومیت کبدی یا کما خواهد شد.
او تاکید میکند: همین حالا حدود ۲۰۰ مسکن در فهرست دارویی کشور وجود دارد که همه آنها درصورت خرید بدون نسخه باید طبق دستور و توصیه پزشک داروخانه مورد مصرف قرار بگیرد که شاهد چنین چیزی هم نیستیم.
عفونت را خودسرانه درمان نکنید
این کارشناس دارویی درباره عوارض مصرف خودسرانه داروهای بدون نسخه عنوان میکند: برخی در مواجهه با اسهال بهدنبال داروهای بدون نسخه برای رفع مشکل هستند، اما موارد عفونی اسهال را نباید با مصرف خودسرانه دارو، درمان کرد. باید عفونت موجود در بدن فرد درمان شود. در این باره بیمار نباید اقدام به مصرف خودسرانه آنتیبیوتیکها هم کند چون آنتیبیوتیک جزو داروهای OTC نیست.
عوارض نسل قدیم سرماخوردگیها
فاطمی با اشاره به این که داروهای OTC برای سرماخوردگی یا حساسیتهای فصلی نسل قدیم و جدید دارند، توضیح میدهد: نسل قدیم این داروها خوابآوری شدید دارند و فرد درصورت مصرف بیشاز اندازه آنتیهیستامینها در فعالیت کاری و رانندگی با مخاطراتی مواجه میشود. نسل جدید این داروها خوابآوری کمتری دارند اما OTC نیستند و باید از سوی پزشک تجویز شوند.
داروی توصیهای نخرید
به گفته این کارشناس دارویی، فرهنگ بد دیگری که در کشور ما وجود دارد این است که فرد دارویی که استفاده و تجربه مصرف آن را دارد، به دیگران توصیه میکند.
فاطمی در توضیح بیشتر بیان میکند: این فرهنگ غلطی است چون حتی سردرد در افراد یکسان نیست و برای خرید داروی مسکن باید شرح حال از سوی دکتر داروخانه گرفته شود. نکته مهم این است که هر درد یا سردردی با هر مسکنی برطرف نمیشود. به همین دلیل انواع و اقسام مسکنها در بازار دارویی کشور وجود دارد و پزشکان یا دکتر داروخانه میتوانند بر اساس نیاز بیمار آن را تجویز کند. دردهای قاعدگی، مفاصل یا سردرد با مسکنهای متفاوت، پاسخگویی مختلف دارند، تجویز بهاصطلاح عمه و خاله برای مصرف داروها، به هیچ وجه توصیه نمیشود.
نظر پزشک را بپرسید
فاطمی با بیان این که تداخلات دارویی هم باید مدنظر قرار بگیرد، عنوان میکند: تداخلات دارویی درباره داروهای OTC اهمیت زیادی دارد. این داروها با داروهای انعقاد خون تداخل مصرف دارند.
او ادامه میدهد: فرد مبتلا به بیماریهای قلبی که داروی وارفارین استفاده میکند نباید داروهای OTC را بدون تجویز پزشک مصرف کند. حتی مصرف همزمان آنتیبیوتیک و مسکن هم میتواند کارایی آنها را تحتتأثیر قرار دهد.
به گفته این کارشناس دارویی، اوتیسیها همچنین میتوانند جذب ویتامین را مختل کنند و به همین دلیل کسانی که مصرف بالایی در داروها دارند باید از دکتر داروخانه درباره تداخلات دارویی اطلاعات لازم را بگیرند تا اثربخشی داروی اصلی که استفاده میکنند کمتر نشود و مشکلاتی برای بیماران ایجاد نکند.
فاطمی با بیان این که خواندن بروشورهای دارویی هم اهمیت زیادی دارد، عنوان میکند: البته فرهنگ خواندن بروشور یا دستور مصرف داروها در ایران کمرنگ است و به نوعی مردم توجهی به آنها ندارند. بررسیها نشان میدهد که درصد کمی از مردم هنگام خرید دارو، بروشور آن را مطالبه و مطالعه میکنند یا درباره دارو اطلاعات کامل را از مسئول فنی یا دکتر داروخانه میگیرند. درحالیکه این مسئله اصل ضروری خرید دارو است و باید از عوارض جانبی، میزان مصرف و احتمال تداخل آن با داروهای دیگر مطلع شد.
او تاکید میکند: توصیه جدی این است که هر نوع داروی بدون نسخه الزاما از داروخانه و با نظر دکتر داروخانه تهیه شود. درصورت عدمدسترسی به بروشور داروها، سایت های معتبر در اینترنت منابع خوبی برای کسب اطلاعات لازم هستند. این منابع معتبر به راحتی در دسترس مصرفکنندگان قرار دارد و میتوان هشدارهای دارویی را در آنها مطالعه کرد.
این کارشناس دارویی هشدار میدهد که استفاده طولانیمدت از داروهای OTC توصیه نمیشود چون میتواند هم عوارض جانبی داشته باشد و هم برخی از آنها بهتدریج اثربخشی خود را از دست خواهند داد.
اثر معکوس برخی داروها
اینطور گفته میشود که مصرف مداوم داروها باعث کاهش اثربخشی آنها میشود و فاطمی در این باره میگوید: این مسئله درباره همه داروهای OTC صدق نمیکند. مثلا درباره آنتیبیوتیکها اگر بدون نسخه تهیه و بدون تجویز پزشک مصرف شود، باکتریهای بدن با آنها سازگاری پیدا میکند و باید آنتیبیوتیکهای قویتر تجویز شود.
او ادامه میدهد: در برخی داروهای ضداسهال و ضداحتقان بینی هم این مسئله وجود دارد و اگر زیاد استفاده شود میتواند اثر معکوس هم داشته باشد. داروهای ضدیبوست هم میتوانند این شرایط را بهوجود بیاورند. عمده آنها گیاهی هستند و بهتر است هر چند وقت یکبار تغییر کنند.